Wypalenie zawodowe (ang. burnout) to stan emocjonalnego, fizycznego i psychicznego wyczerpania, który jest wynikiem chronicznego stresu związanego z pracą.
Zwykle pojawia się, gdy osoba czuje się przytłoczona, emocjonalnie wyczerpana i niezdolna do sprostania ciągłym wymaganiom zawodowym. Wypalenie zawodowe może dotknąć osoby pracujące w różnych branżach i na różnych stanowiskach.
Objawia się ono ogromnym zmęczeniem fizycznym, brak siły na wykonywanie codziennych obowiązków, bardzo mocno obniżoną samooceną. Na początkowym etapie może również uzewnętrzniać się jako cynizm w stosunku do współpracowników, oddalanie się od nich.
Skutkuje obniżeniem efektywności zawodowej, poczuciem bezsensowności działań.
Jak sobie radzić z diagnozą?
Warto zdać sobie sprawę, że wiele ludzi ma ten problem i nie należy traktować siebie jako nieudacznika. Powiedzieć sobie jasno: ”nie tylko ja się z tym zmagam”. Najczęściej nie jesteśmy świadomi skali problemu ponieważ brakuje nam szczerych relacji i rozmów z drugim człowiekiem i w związku z tym szerszego spojrzenia na rzeczywistość. Mamy poczucie, że skoro wszyscy są uśmiechnięci i wyglądają na zadowolonych to nie mają tego problemu, a tak naprawdę za maską kryje się rzeczywistość, która może przerażać.
To, że mamy problem z wypaleniem bardzo trudno jest sobie uświadomić, przyznać się przed sobą, zaakceptować i przetworzyć. Często to długi proces.
Co sprzyja wypaleniu i dlaczego do niego dochodzi?
Bardzo często orientujemy się (lub nie), że nasza drabina jest oparta nie o tę ścianę-nie robimy tego co lubimy. Zdarza się też tak, że praca nie jest zgodna z naszymi wartościami. Nikt nie powiedział nam, że warto wyznaczyć sobie misję życiową i jak to zrobić. Bardzo mało czasu poświęcamy na poznawanie siebie, nie mamy zwyczaju pytać siebie o mocne czy słabe strony, nasze pasje.
Natomiast faktem jest, że złe dopasowanie do stanowiska/funkcji to większe ryzyko wypalenia
Większe ryzyko wypalenia grozi osobom z dużym poczuciem odpowiedzialności. Dopasowujemy się do schematu narzuconego przez społeczeństwo. Mamy wgraną postawę posłuszeństwa wobec rodziców, nauczycieli, szefa. Lubimy się czuć bezpiecznie, przynależeć do grupy. Lubimy również gdy ktoś za nas decyduje-szczególnie jeśli podejmowanie decyzji jest dla nas trudne.
Niebagatelne znaczenie ma również kultura pracy i posłuszeństwa wobec przełożonych, która zakazuje kwestionowania poleceń i wszelkiej inicjatywy własnej. Niszczy ona naszą naturalną ciekawość i chęć doskonalenia się. Ten brak pytań, a co za tym idzie odpowiedzi obniża w dużej mierze sens wykonywanej pracy.Wpływa też na poczucie własnej wartości- poczucie siebie jako istoty.
Kolejnym powodem jest przeciążenie pracą. Zbyt dużo obowiązków w mariażu z niską sprawczością rodzi frustrację. Jako dzieci uczymy się, że możemy mieć wpływ na rzeczy, na wydarzenia. Kiedy usiłuje nam się to zabrać to się załamujemy. Często też orientujemy się, że zasoby, którymi dysponujemy są na niskim poziomie. Cierpimy na niedostatek czasu, narzędzi, informacji. Niekończący się niedostatek połączony z niekończącą się listą zadań.
Zdarza się też tak, że sami sobie narzucamy szaleńcze tempo pracy-wysokie wymagania najpierw stawia nam szef, a potem sami sobie narzucamy tempo pracy. Następuje wtedy brak balansu między praca a osobą.
Praca zdalna może również wyizolować nas ze społeczności firmy i pozbawić cennego wsparcia przełożonych i feedbacku– z tego powodu czujemy, że obowiązki nas przerastają i nie dajemy sobie rady.
Kolejną przyczyną może być niedostateczne wynagrodzenie lub uznanie. I nie chodzi tylko o pensje czy inne świadczenia. Nagrodą może być dobre słowo, pochwała wysiłku, miłe słowo od klienta. Innymi słowy odpowiedni feedback. Brak informacji zwrotnej, brak zainteresowania naszą osobą może się przyczyniać do wypalenia.
Jak radzić sobie z wypaleniem?
Aby wyjść z poziomu wypalenia zawodowego trzeba na nowo odnaleźć sens pracy. Potrzeba na nowo ocenić to co jest ważne dla Ciebie jako osoby w pracy. Czy nie jest tak że jesteś jedną z miliona osób na całym świecie, które przychodzą do pracy i nie widzą jej społecznego sensu? Nie czujesz tego, nie angażujesz się?
Odnajdź sens pracy, poczuj, że jesteś w niej potrzebna_y. Poczuj, że Twoje życie jest życiem firmy. Czasem może się to wiązać ze zmianą pracy lub w ogóle kierunku rozwoju kariery.
Nie sposób jednak ruszyć do przodu bez wiedzy co Cię motywuje. Do tego trzeba nieustannie wracać. Wiedzieć też jak odpoczywać, jak się relaksować.
Tak organizować sobie czas poza pracą aby było w niej miejsce na pasje i marzenia-na fajne życie.
Dobrze też nauczyć się delegować zadania aby zmniejszyć przeciążenie pracą.
Dużą pomocą okaże się na pewno wsparcie społeczne – rozmawiaj z bliskimi, współpracownikami, sąsiadami. Utrzymuj relacje, a jeśli widzisz, że nie masz wystarczającego zrozumienia wśród bliskich skorzystaj z pomocy np. terapeuty.
Warto również zatroszczyć się o zdrowie fizyczne – dbaj o regularną aktywność fizyczna, zdrową dieta i wysypiaj się.
Nieodzownym elementem radzenia sobie z wypaleniem jest z pewnością umiejętność radzenia sobie ze stresem. Warto przy tym skorzystać ze sprawdzonych źródeł i wziąć udział w profesjonalnym szkoleniu.
Artykuł powstał w dużej mierze na bazie tego naukowego filmiku:
Burnout – When does work start feeling pointless? | DW Documentary (youtube.com)
Autor:
Ewelina Wysocka, Project Manager w pracujmniej.pl. Uwielbia czytać książki i porządkować zawartą w nich wiedzę w przystępny sposób dlatego w naszym zespole zajmuje się tworzeniem treści. Odpowiada również za organizację projektów szkoleniowych. Oprócz zainteresowania psychologią i rozwojem osobistym jej pasją jest biohacking.