Niezależnie od czasów w których żyjemy zawsze będzie w nas lęk. Mimo braku istnienia obiektywnych przyczyn lęku często zakorzeniają się w nas subiektywne lęki, które nierzadko utrudniają nam codzienne funkcjonowanie.
Lęk według Słownika psychologii to “niejasny, nieprzyjemny stan emocjonalny charakteryzujący się przeżywaniem obaw, strachu, stresu i przykrości”.
Lęk jest związany z przewidywaniem nadchodzącego z zewnątrz lub pochodzącego z wewnątrz organizmu niebezpieczeństwa. Odgrywa bardzo ważną rolę w naszym życiu-ostrzega nas, a więc pomaga chronić życie lub zdrowie lub mobilizuje w mniej kryzysowych sytuacjach np. każe nam zawczasu przygotować się do ważnej prezentacji aby wypaść dobrze. Niekorzystnie działa na nas wtedy kiedy na stałe zagnieżdża się w naszym umyśle, w oderwaniu od obiektywnych faktów i racjonalnego myślenia.
Zgodnie z klasyfikacją Diagnostycznego i statystycznego podręcznika zaburzeń psychicznych DSM-5 wyróżnia się 10 typów lęku lub zaburzeń lękowych. Oto one:
- Zespół lęku uogólnionego-nadmiernie zamartwianie sie w sytuacjach niewymagających nadmiernej reakcji lękowej.
- Fobia społeczna (fobia społeczna)-niepokój dotyczy interakcji społecznych. Charakteryzuje się lękiem przed odrzuceniem , wyśmianiem, poniżeniem.
- Zespół lęku separacyjnego- nadmierny strach przed rozłąką z osoba, z którą łączy nas emocjonalna więź. Najczęściej występuje u dzieci, czasem jednak może dotyczyć dorosłych.
- Agorafobia-intensywny lęk w sytuacjach tj. korzystanie z komunikacji miejskiej, zatłoczonych galerii handlowych lub przeciwnie-w dużych przestrzeniach.
- Lęk napadowy- nieoczekiwane i powtarzające się ataki paniki charakteryzujące się dużą intensywnością strachu lub dyskomfortu. Osoba doświadczyła już wcześniej ataku paniki w jakiejś sytuacji i boi się następnego.
- Mutyzm wybiórczy-ciągła niezdolność do wysławiania się w pewnych okolicznościach. Pojawia się w dzieciństwie i najczęściej dotyczy niemożności mówienia przed osobami nie należącymi do kręgu społecznego dziecka.
- Specyficzne fobie-irracjonalne, intensywne i nieproporcjonalne do sytuacji reakcja na bodziec fobiczny (sytuacyjny lub rzeczowy). Fobie sytuacyjne to np. strach przed jazdą windą. Wyróżniamy również fobie zwierzęce, środowiska naturalnego czy ran po pobraniu krwi.
- Zaburzenia lękowe wywołane substancjami / lekami- związany z zażywaniem leków czy narkotyków. Pojawia się w trakcie odstawienia lub nadmiernego przyjęcia substancji.
- Zaburzenie lękowe spowodowane innym stanem chorobowym-lęk jest konsekwencja choroby. Np. nadczynność tarczycy fizjologicznie powoduje stany lękowe.
- Inne określone i nieokreślone zaburzenia lękowe- zaburzenia niespełniające kryteriów żadnych powyższych zaburzeń.
Strach a lęk
W życiu codziennym często używamy tych słów zamiennie. Tak naprawdę są to jednak dwa odrębne, lecz powiązane ze sobą zjawiska emocjonalne.
| Strach | Lęk |
| emocja podstawowa, której źródło jest zewnętrzne-wyzwalają go czynniki zewnętrzne, np. ogień, dzikie zwierzę, jadący na nas pojazd | źródłem lęku jest niepewność i niejasność, które pochodzą z naszego wnętrza, często są lekami wtórnymi biorącymi początki od lęków pierwotnych, nieuświadomionych |
| emocja motywacyjna pozwalająca podjąć działanie-walczyć lub uciekać | lęki paraliżują działanie, obniżają jakość codziennego funkcjonowania |
Strach przemija wraz z ustaniem bodźca zewnętrznego, lęk natomiast zostaje w nas, kumuluje się i często powoduje objawy psychosomatyczne. Warto zatrzymać się i stanąć twarzą w twarz ze swoim lękiem bądź lękami, przyglądać się sytuacjom, które są wyzwalaczami lęku i zawalczyć o zmniejszenie jego natężenia.
W kolejnym wpisie prześledzę podejścia różnych terapii łagodzenia lęków-serdecznie zapraszam 🙂
Autor:
Ewelina Wysocka, Project Manager w pracujmniej.pl. Uwielbia czytać książki i porządkować zawartą w nich wiedzę w przystępny sposób dlatego w naszym zespole zajmuje się tworzeniem treści. Odpowiada również za organizację projektów szkoleniowych. Oprócz zainteresowania psychologią i rozwojem osobistym jej pasją jest biohacking.