Kojarzymy asertywność z umiejętnością odmawiania, lecz to nie tylko odmawianie, ale również stawianie granic. Wchodzimy jednak w dorosłość bez tej umiejętności zarówno na poziomie teoretycznym, jak i praktycznym. W konsekwencji popycha nas to do wchodzenia w rolę osoby uległej lub agresywnej… Czym dokładnie jest asertywność i jak zacząć ją praktykować? Czytaj dalej 🙂
Asertywność jest umiejętnością społeczną i komunikacyjną, która cechuje się rozpoznawaniem swoich potrzeb i komunikowaniem ich, bez naruszania praw i granic drugiej osoby i swoich. Jest to postawa w której zarówno jedna jak i druga strona wygrywa. To jasne wyartykułowanie swojego zdania z poszanowaniem zdania innych- masz prawo, żeby Twoje potrzeby były respektowane i respektujesz potrzeby innych.
Asertywność to manifestacja postawy: wygrana- wygrana.
Jakie inne postawy cechują ludzi w odpowiedzi na potrzeby bliźnich?
Uległość to postawa w której umniejszamy sobie i swoim potrzebom. Zgadzam się na wszystkie propozycje i pytania, bez wglądu w swoje pragnienia i potrzeby. Boimy się zawalczyć o swoje poszanowanie swoich granic ponieważ za wszelką cenę chcemy uniknąć konfliktu. Często później żałujemy swoich decyzji i jesteśmy na siebie źli, nawarstwia się poczucie niższości oraz wykorzystania.
Jest to postawa przegrana- wygrana (ja jestem przegrana/-y-Ty jesteś wygrana/-y)
Manipulacja to brak wyrażania swoich potrzeb, ale obrażanie się i oburzanie w sytuacji, kiedy nie są spełnione. Jest to nieumiejętność wyrażania swoich emocji wprost równocześnie z pokazywaniem innym odczucia swojego niezadowolenia. Często pojawiają się tutaj plotki, równego rodzaju sarkazmy bądź też celowo obniżamy standardy swojej pracy. Jest to z kolei Postawa wygrana- przegrana (ja jestem wygrana/-y, Ty jesteś przegrana/-y)
Agresja-obrażanie, krytykowanie i wyśmiewanie innych i ich potrzeb. Przedkładanie swojego zdania, interesu nad sprawy innych. Postawa ta cechuje się złością, atakami słownymi, poniżaniem, narzucaniem swojego zdania, a nawet, w niektórych wypadkach fizyczna napaścią. Postawa wygrana- przegrana (ja jestem wygrana/-y, Ty jesteś przegrana/-y)
Dlaczego nie jesteśmy asertywni?
1.Boimy się reakcji drugiej osoby. Boimy się, że zachowa się w stosunku do nas agresywnie np. odpowie w wulgarny sposób lub zaatakuje nas fizycznie. Obawiamy się również odrzucenia ze strony osoby lub grupy.
Jeśli podejrzewamy, że grozi nam niebezpieczeństwo ze strony osoby lub grupy osób możemy pozwolić sobie na bycie uległymi asertywni i to będzie dobre-typu zwracanie uwagi na hałas grupie agresywnych kibiców.
- Boimy się ryzyka np. utraty pracy, braku awansu czy podwyżki.
- Postawa manipulacyjna daje nam możliwość upustu swoich emocji w postaci plotkowania czy drobnych sarkazmów.
- Postawa agresywna z kolei daje nam poczucie przewagi, siły. Pozornie budujemy w oczach innych swój autorytet.
Przyjmowanie postaw wygrana- przegrana lub przegrana wygrana na dłuższą metę zawsze będzie dla nas szkodliwy- czy to w domu czy w środowisku pracy.
Z osobami agresywnymi nikt nie chce pracować, stają się wyrzutkami. Osoby uległe natomiast będą z siebie ciągle niezadowolone. warto więc wypracować sobie najzdrowszą postawę-asertywność.
Jak wzmocnić swoją asertywność?
- Pracuj nad swoimi przekonaniami. Przestań kierować się powinnościami, które zostały Ci wpojone na którymś etapie Twojego życia. Zweryfikuj w co wierzysz, co jest zgodne z Toba z tej chwili. Odpowiedz sobie na pytania: Kim jesteś? Co czujesz? Jak się czujesz z daną sytuacją? Co jest dla Ciebie wartością?
Więcej o tym jak to zrobić przeczytasz tutaj:
Racjonalna terapia zachowań w kontekście pracy z przekonaniami – Pracuj mniej
- Naucz się mówić o swoich potrzebach. Używaj trybu orzekającego, a nie przypuszczającego. Zamiast “chciałabym”, “mógłbym”, “mógłbyś” mów “chcę”, “mogę”, “możesz”. Nie uciekaj się do kłamstw.
- Naucz się utrzymywać ciszę i zachowuj się konsekwentnie podczas gdy rozmówca robi pauzę i stawia Cię pod ściana kolejnymi prośbami i argumentami.
- Uświadom sobie, że nie zawsze druga osoba dostosuje się do naszych granic i uszanuje to.
- Naucz się odmawiać z poszanowaniem potrzeb innych i dawaj możliwości wyboru/alternatywę Np. Nie mogę pomóc Ci dzisiaj bo mam inne plany, ale jeśli mnie potrzebujesz będę dla Ciebie dostępna w piątek przed południem.
- Doceniaj siebie i proś o uszanowanie swojego stanowiska/granicy. Np. “Nie musisz mnie rozumieć, ale proszę uszanuj moją decyzję.”
- Poznaj perspektywę innych. Wzmacniaj swoja empatię i omawiaj sytuację z osobami zainteresowanymi. Pozwól im wyrazić swoje emocje, poznaj je. Nie musisz ich rozumieć, ale warto poznać punktu widzenia innych.
- Zmieniaj zdanie jeśli poczujesz, że będzie to w zgodzie z Tobą- to też jest asertywność.
- Znajdź osobę która będzie Cię wspierała w Twojej asertywności.
- Ćwicz w codziennych sytuacjach. Naucz się zwrotów określających Twoje granice, odmowy Np.” Nie pożyczę ci pieniędzy ponieważ mam już określony budżet”, “Nie wesprę Pańskich działań ponieważ mam już wybrana organizację, którą wspieram regularnie”. Nie tłumacz się, ale przedstaw uprzejmie swoja sytuacje.
- Nie mów “nie” dla sportu ponieważ ludzi zaczną Cię unikać.
- Praktykuj pewność siebie w codziennych sytuacjach-wychodź z inicjatywą i proponuj swoje rozwiązania.
- Bądź konsekwentny i respektuj szacunek do swoich granic.
- Respektuj asertywne postawy współpracowników. Ty masz prawo odmówić, inni też.
- Nie wychodź z założenia, że ktoś robi coś Tobie intencjonalnie-często jest nieświadomy ilości Twojej pracy, sytuacji życiowej czy stanu zdrowia. Czasem przykre zachowanie może wynikać również z bezmyślności czy braku taktu.
“Mówiąc “nie” innym mówisz “tak” sobie.”
Składniki asertywnego komunikatu:
1.Obserwacja: Określ swoje uczucia i emocje. Postaw sprawę jasno, bez oceniania drugiej osoby i krzywdzenia drugiej osoby. Wyzwól się z poczucia winy.
2.Konsekwencja: mów w sposób pewny siebie i zachowuj konsekwencje w działaniu. Nie wycofuj się ze swojego zdania jeśli czujesz, że nie jest to spójne z Tobą lub boisz się konsekwencji.
3.Oczekiwanie: Określ jakie jest Twoje oczekiwanie w związku z zaistniałą sytuacja lub przedstawioną potrzeba. Dla przykładu:“liczę, że uszanujesz moją decyzje”, “proszę, aby ściszyli Państwo muzykę”
Korzyści z wprowadzenia asertywnej postawy do komunikacji:
- Zwiększenie pewności siebie i wpływu na swoje życie.
- Zwiększenie tolerancji dla własnych błędów, ale też błędów innych.
- Rozwijanie zdolności obrony własnych granic i budowanie kultury w której każdy może wyrazić własne zdanie.
- Wzrost efektywności w komunikacji i relacjach z innymi.
W wielu szkolonych firmach obserwujemy cięcie kosztów związanych ze stanowiskami pracy i przerzucaniem większej ilości zadań na jednego pracownika.. Jest trend w czasach trudnych ekonomicznie. Musi się to jednak odbywać za jego zgoda i w poszanowaniu jego granic. W przeciwnym razie może to prowadzić do stopniowego wypalenia, plotek, manipulacji i innych niezdrowych zachowań w naszej firmie.
Autor:
Ewelina Wysocka, Project Manager w pracujmniej.pl. Uwielbia czytać książki i porządkować zawartą w nich wiedzę w przystępny sposób dlatego w naszym zespole zajmuje się tworzeniem treści. Odpowiada również za organizację projektów szkoleniowych. Oprócz zainteresowania psychologią i rozwojem osobistym jej pasją jest biohacking.